تاریخچه

1402/12/12 شنبه

کارکرد خانه‌های محیط زیست

بدون جلب مشاركت هدفمند و اثربخش مردم؛ کنشگران و دولت‌ها امكان مديريت مطلوب امور محيط‌زيستي را ندارند. خانه های محیط زیست در راستای تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی که تمام افراد حقیقی و حقوقی را ملزم به رعایت و حفظ محیط زیست نموده است، با رویکرد ارتقاء سطح سواد محیط‌زیستی مردم، رشد کیفی محیط زیست منطقه، فراهم شدن بستر معیشت پایدار و جلب مشاركت گسترده و همه‌جانبه تمامي گروه‌هاي اجتماعي و مسئولین محلی و منطقه ای برای برنامه ریزی در حوزه محیط زیست و در نهايت مردمی سازی امور محیط زیستی با تقويت هويت‌هاي محلي و منطقه ای ایجاد شده است. هويت‌هاي محلي مي توانند تعلق خاطر را در مردم محلي نسبت به آن منطقه تقويت نموده و با ساماندهي روابط و مناسبات اجتماعی، منجر به جلب مشاركت مردم براي مديريت فرهنگي و اقتصادي شوند. "خانه محيط‌زيست" با مفهوم محل حضور مردم (در قياس با ادارات كه دولتي هستند)، به دنبال تحقق شعار متعالي "محيط زيست مردم پايه، هوشمند و فناورآنه" است كه مي‌تواند با ايجاد فضايي فرهنگي و پرنشاط، موجبات حضور آگاهانه، داوطلبانه و موثر مردم در عرصه محيط‌زيست را فراهم نموده و به ايجاد زمينه مديريت محلي در حفاظت و بهسازي محيط‌زيست كمك نماید. خانه محیط زیست به مثابه کانون ارائه رهنمون؛ بازوی مشورتی، فکری و ایده پردازی به منظور برون رفت از چالش های محیط زیستی مناطق مختلف عمل خواهد کرد. فعالیت خانه های محیط زیست در نهایت به ارتقا شاخص های عملکردی محیط زیست در ارزیابی های مجامع بین المللی منجر می شود. دستورالعمل خانه‌های محیط زیست به منظور مدیریت و پایش خانه های محیط زیست برای شفاف سازی و تعریف دقیقی از فرایند کار با توجه به تعدد مسئولین در راهبری خانه های محیط زیست و با هدف ایجاد رويه واحدي برای نظارت بر فعالیت خانه های محیط زیست در سراسر کشور تدوین شده است.

اهداف ایجاد خانه های محیط زیست

الف) هدف کلان:
ارتقای فرهنگ حفاظت محیط ‌زیست و مردمی‌سازی امور محیط زیست برای دستیابی به توسعه پایدار  و محیط زیست مطلوب.
ب) اهداف خرد:
- تقویت رویکرد اجتماعی محیط زیست بر پایه مسئولیت‌های اجتماعی در تمامی سطوح
- آموزش همگانی و انتقال دانش، به صورت اثربخش و میدانی برای گروه‌ها و مخاطبان اثر گذار اجتماعی اعم از دولتی، غیردولتی و آحاد جامعه به منظور نهادینه‌سازی رفتارهای صحیح محیط زیستی
- تربيت و پرورش نسلي آگاه، مسئوليت‌پذير و دوستدار محيط زيست با تمرکز بر آموزش‌های اثربخش برای کودکان و دانش آموزان با همکاری ادارات آموزش و پرورش و بهره¬گیری از ظرفیت معلمان بازنشسته در این زمینه
- جلب مشارکت حداکثری آحاد جامعه و مسئولین دولتی و غیردولتی برای حفاظت و بهره‌برداری اصولی و  توسعه مهارت‌ها برای حفظ محیط‌ زیست همراه با ایجاد مطالبه گری صحیح محیط زیستی و همگرایی بین خانه های محیط زیست و ادارات محیط زیست
- گردهم آوردن و هم افزایی ظرفیت های فرهنگی دستگاه های دولتی، نهادهای حاکمیتی، تشکل های مردم نهاد و دیگر فعالان، علاقمندان و متخصصان در راستای دستیابی به اجماع ملی و شبکه سازی در راستای حل مسائل محیط زیست
- ایجاد پایگاه علمی و ایده پردازی در حوزه محیط زیست و اجرایی شدن ایده های قابل اجرا شهروندان فعال، کنشگران محیط زیست و متخصصین در حل مسائل محیط زیست
- کمک به شناسایی و شکوفایی استعدادها و ظرفیت های محیط زیستی برای ظهور نوآوری ها و ترویج روش ها و فناوری های نوین و بومی سازی شده در مدیریت اجتماعی محیط¬زیست
- رشد شاخص های توسعه محیط زیستی مناطق و رفع موانع آن در راستای برپایی عدالت اجتماعی محیط زیستی و تقویت هویت محیط¬زیستی مناطق
- ایجاد تحول در نظام مدیریت محیط¬زیستی روستاها و شهرها و بهره گیری از ظرفیت  مناطق تحت مدیریت محیط زیست برای گسترش معیشت پایدار جوامع محلی و ایجاد هم افزایی در حفاظت محیط زیست
- همكاري و جلب مشاركت جوامع محلي در رفع معضلات و موارد بحراني محيط زيست از جمله مهار آتش سوزي ها، مقابله با گونه هاي مهاجم و ...
- كمك به ارتقاء دانش سنتي جوامع محلي به منظور بهره برداري مناسب
- برنامه ريزي و اجراي نشست هاي آموزشي متناسب با مناسبت هاي محيط زيستي (نظير: روز هواي پاك، زمين پاك، تنوع زيستي و ...